Το παγκόσμιο κοινωνικό κόστος της χρήσης των τοξικών «παντοτινών χημικών» (PFAS) ανέρχεται σε περίπου 17,5 εκατ. ετησίως, σύμφωνα με έκθεση μιας σουηδικής ΜΚΟ. Ωστόσο, οι χημικές αυτές ουσίες αποφέρουν συγκριτικά λιγότερα κέρδη στους μεγαλύτερους κατασκευαστές PFAS στον κόσμο – περίπου 4 δισ. δολάρια ετησίως.
Η έκθεση, που συνέταξε η σουηδική ΜΚΟ ChemSec, η οποία συνεργάζεται με τη βιομηχανία και τους φορείς χάραξης πολιτικής για τον περιορισμό της χρήσης τοξικών χημικών ουσιών, έχει εν μέρει ως στόχο να αναδείξει πώς το αστρονομικό κόστος της χρήσης των PFAS επωμίζονται οι κυβερνήσεις που συνήθως αναγκάζονται να αναλάβουν τον καθαρισμό της ρύπανσης και την υγειονομική περίθαλψη των ατόμων που υποφέρουν από τις συνέπειες των τοξικών ουσιών.
Τα PFAS είναι μια κατηγορία περίπου 15.000 χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται συχνά για να κάνουν τα προϊόντα ανθεκτικά στο νερό, τους λεκέδες και τη θερμότητα. Οι χημικές αυτές ουσίες είναι πανταχού παρούσες και δεν διασπώνται φυσικά. Έχουν συνδεθεί με καρκίνο, αυτοάνοσα νοσήματα, νεφρική δυσλειτουργία, γενετικές ανωμαλίες και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας.
Η ChemSec διαπίστωσε ότι 12 εταιρείες ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής και ρύπανσης από τα «παντοτινά χημικά». Μεταξύ αυτών είναι οι 3M, Chemours, Solvay, Daikin, Honeywell, BASF, Merk και Bayer, αν και η 3M ανακοίνωσε φέτος ότι θα διακόψει την παραγωγή PFAS εν μέρει λόγω της ρυθμιστικής πίεσης και των δικαστικών διενέξεων.
Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα της Guardian, η έκθεση προέκυψε από τη συνεργασία της ChemSec με επιχειρήσεις επενδύσεων με σκοπό να πιέσει τις εταιρείες να σταματήσουν τη χρήση των PFAS, δήλωσε ο Πίτερ Πιερού, διευθυντής επικοινωνίας της ChemSec. Μια επιστολή σχετικά με το θέμα που κυκλοφόρησε στα τέλη του περασμένου έτους και τώρα υπογράφεται από επενδυτικές εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφέρει τις πρόσφατες δικαστικές διενέξεις εναντίον των κατασκευαστών PFAS, την ολοένα αυξανόμενη νομοθεσία που επιβάλλει αυστηρά όρια στη χρήση των χημικών ουσιών και την απειλή των PFAS για τη δημόσια υγεία.
Η ανάλυση που πραγματοποίησε η σουηδική ΜΚΟ κατένειμε το κοινωνικό κόστος σε τέσσερις κατηγορίες. Ο καθαρισμός του εδάφους και του νερού είναι η πιο δαπανηρή, ακολουθούμενη από τις δαπάνες στην υγειονομική περίθαλψη και τη βιολογική παρακολούθηση της ρύπανσης από PFAS.
Ενώ η μέση τιμή αγοράς των PFAS είναι περίπου 19 ευρώ το κιλό, η τιμή εκτοξεύεται στα περίπου 18.734 ευρώ το κιλό όταν συνυπολογίζεται το κοινωνικό κόστος. Η έκθεση της ChemSec εξετάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο τα χημικά αυτά χρησιμοποιούνται και κατά πόσο αυτές οι χρήσεις είναι απαραίτητες ή μη απαραίτητες. Αν και ορισμένα από τα πιο επικίνδυνα PFAS έχουν ήδη περιοριστεί στην ΕΕ, ορισμένες χώρες φιλοδοξούν να περιορίσουν ευρέως τη χρήση των PFAS όπου δεν κρίνονται απαραίτητα. Αυτή η πρωτοβουλία είναι σύμφωνη με τη στρατηγική της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα για την αειφορία, η οποία περιγράφει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να περιορίσει τις μη βασικές χρήσεις των χημικών PFAS.
Τα PFAS χρησιμοποιούνται σε χιλιάδες καταναλωτικά προϊόντα, αλλά οι υποστηρικτές της δημόσιας υγείας υποστηρίζουν ότι οι περισσότερες από αυτές τις χρήσεις δεν είναι απαραίτητες, επειδή υπάρχουν βιώσιμες, ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις.
Ωστόσο, οι εταιρείες δηλώνουν ότι τα περισσότερα PFAS που παράγονται χρησιμοποιούνται για βασικούς σκοπούς, όπως ιατρικές συσκευές, παραγωγή ενέργειας και φαρμακευτικά προϊόντα. Η ChemSec συμφώνησε ότι πολλές από αυτές τις χρήσεις είναι βασικές, αλλά διαπίστωσε ότι μόλις το 8% των PFAS χρησιμοποιούνται για βασικές χρήσεις.
