Ο υψηλός πληθωρισμός αλλάζει και το φυσικό αντικείμενο πολλών από τα έργα του Ταμείου Ανάπτυξης, αφού ο αρχικός προϋπολογισμός δεν επαρκεί πλέον για να ολοκληρωθούν με βάση τον αρχικό προγραμματισμό.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα έργα υποδομής, όπως οι οδικοί άξονες, οι παρεμβάσεις στις σιδηροδρομικές υποδομές, αλλά και κάποια από τα έργα που αφορούν ΑΠΕ. Το θέμα του κόστους κάθε έργου έχει δύο πολύ δύσκολες παραμέτρους.
Η πρώτη είναι ότι οι τιμές σε πρώτες ύλες και καύσιμα συνεχίζουν να αυξάνονται, αλλά ο προϋπολογισμός δεν μπορεί να μεταβάλλεται συνεχώς. Συνεπώς, σε κάθε έργο θα πρέπει -μετά από διαπραγμάτευση- να υπάρξει μια «κόκκινη γραμμή» , ώστε ο ανάδοχος κάθε έργου θα πρέπει να δεσμευτεί σε ένα συγκεκριμένο φυσικό αντικείμενο για κάθε έργο, το οποίο θα πρέπει να ολοκληρωθεί με βάση το προγραμματισμένο χρονοδιάγραμμα.
Η δεύτερη παράμετρος που ανησυχεί το Υπουργείο Οικονομικών είναι τυχόν προσφυγές από εταιρείες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό για κάθε έργο και το «έχασαν» , αφού δεν μπορούσαν να προσφέρουν μεγαλύτερη έκπτωση από αυτούς που ορίστηκαν τελικά ανάδοχοι. Όλοι αυτοί, βλέποντας τον προϋπολογισμό να μένει ίδιος, αλλά το φυσικό αντικείμενο να μειώνεται, μπορεί να θεωρήσουν ότι αδικήθηκαν και να μπλοκάρουν την κατασκευή με προσφυγή που θα θέσει την κατασκευή του έργου εκτός χρονοδιαγράμματος.
Αυτό θα συμβεί, τη στιγμή που το Ταμείο Ανάκαμψης έχει πολύ συγκεκριμένο χρόνο ολοκλήρωσης μέχρι και τα μέσα του 2026, ενώ παράλληλα η κατασκευή κάθε έργου έχει κλειδώσει με συγκεκριμένα ορόσημα. Η καθυστέρηση υλοποίησης των οροσήμων θα καθυστερήσει και την καταβολή των δόσεων. Η λύση και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ένας συμβιβασμός με τους «χαμένους», ώστε να μην κινδυνέψουν να χαθούν χρήματα από τους πόρους του Ταμείου.
Το REPowerEU
Ένα δεύτερο θέμα που εξελίσσεται σε ανησυχία για το ΥΠΟΙΚ είναι το πρόγραμμα REPowerEU, το οποίο εδώ και έναν μήνα έχει μείνει… μια εξαγγελία της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φόν Ντερ Λάιεν. Η Κομισιόν δεν έχει ολοκληρώσει τον κανονισμό του προγράμματος ώστε τα κράτη-μέλη να έχουν ένα οδηγό για να προτείνουν τα έργα τους. Υπάρχει μόνο μια ενδεικτική ημερομηνία ότι ο κανονισμός αυτός θα είναι έτοιμος έως το τέλος του μήνα.
Ωστόσο, αν και αυτή η ημερομηνία ξεπεραστεί, οι χώρες που θέλουν να εφαρμόσουν το πρόγραμμα θα πρέπει να περιμένουν μέχρι και τον Σεπτέμβριο, καθώς ο Αύγουστος είναι μήνας διακοπών για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Αθήνα μένει προς το παρόν στον αρχικό της προγραμματισμό που θέλει να διεκδικεί άλλα 5 δισ. ευρώ από τα αδιάθετα 225 δισ. των αδιάθετων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης και 1 δισ. από τα 20 δισ. που θα διαθέσει η Επιτροπή από τον λογαριασμό των εσόδων από τα δικαιώματα των ρύπων.
Στο μεταξύ, βέβαια, θα πρέπει να οριστεί σε εθνικό επίπεδο και ποια από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ 2021-2027 θα διατεθούν για το REPowerEU για να συμπληρώσουν τον προϋπολογισμό του νέου προγράμματος, το οποίο ως γνωστόν θα αποτελέσει κλάδο του Ταμείου Ανάκαμψης και θα ολοκληρωθεί μαζί με τα υπόλοιπα έργα του Ελλάδα 2.0 στα μέσα του 2026.
