Το Υπουργείο Εσωτερικών έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο με τίτλο «Άρση περιορισμών για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων του εξωτερικού», προκειμένου αρθούν όλοι οι περιορισμοί που ισχύουν για την διευκόλυνση της άσκησης του δικαιώματος της ψήφου Ελλήνων πολιτών, οι οποίοι είτε είναι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού, είτε βρίσκονται στο εξωτερικό κατά την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών.
Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα, 17 Ιουλίου 2023, και ώρα 8 πμ και το περιεχόμενό της έχει αναρτηθεί στον Δικτυακό Τόπο Διαβουλεύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών.
Στόχος είναι, το σχέδιο νόμου να έχει ψηφιστεί έως το κλείσιμο της Βουλής για τις θερινές διακοπές. Άλλωστε, όπως δήλωσε η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως δεν πρόκειται για μια νέα διαδικασία, αλλά για τη διευκόλυνση των Ελλήνων του εξωτερικού, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και συνεπώς διατηρούν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Η κ. Κεραμέως επισήμανε επίσης ότι θα ξεκινήσει άμεσα η συζήτηση με τα υπόλοιπα κόμματα κάνοντας λόγο για «ιστορική ευκαιρία» και δημοκρατικό χρέος που βαραίνει κάθε Βουλευτή, πέρα και πάνω από κόμματα, καλώντας και τους 300 της Βουλή να το υπερψηφίσουν.
Κατά άλλους, παρότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία οι Έλληνες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους ανέρχονται σε περίπου 800.000, με τις τρέχουσες παρεμβάσεις και τη μεγάλη διεύρυνση των εκλογικών καταλόγων θα μπορούσε να αγγίξει και τον μέγιστο αριθμό της τάξης των τριών εκατομμυρίων.
Σημειώνεται ότι από τα εκατομμύρια των Ελλήνων που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό, προσήλθαν τελικά στις κάλπες του Μαΐου και Ιουνίου του 2023, λιγότεροι από 26.000.
Η αριθμητική και… γεωγραφία της έγκρισης της διάταξης και ο Συνταγματικός πήχης
Η προοπτική να γίνει πράξη από την Βουλή η υποχρέωση της πολιτείας να διευκολύνει τους Έλληνες εκλογείς που διαμένουν στο εξωτερικό να ψηφίζουν από το μόνιμο τόπο κατοικίας τους χωρίς εμπόδια και προϋποθέσεις, είναι κατά βάση ρεαλιστική.
Μπορεί όπως ίσχυε το 2021, έτσι και τώρα, να απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία για να εγκριθεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο από τη Βουλή, ήτοι 200 ψήφοι. Ωστόσο ο Συνταγματικός πήχης έχει κατά πολύ μετατοπιστεί.
Τότε την είχαν υπερψηφίσει συνολικά 190 βουλευτές από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ Λ. και την Ελληνική Λύση. Πλέον, εάν αθροιστούν οι δυνάμεις των συγκεκριμένων κομμάτων, όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατά τις πρόσφατες Εθνικές Εκλογές, αριθμούν ήδη τους 202 βουλευτές… χωρίς να συνυπολογίζεται η θετική πρώτη προσέγγιση αυτής της προοπτική της Ζωής Κωνσταντοπούλου εκ μέρους της Πλεύσης Ελευθερίας.
Μένει να φανεί τι θα πράξουν, πλέον, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. και Ελληνική Λύση, αλλά και τα πιο μικρά ακροδεξιά κόμματα της Νίκης και των Σπαρτιατών.
Οι επίμαχες βελτιώσεις του Σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών
«ΑΡΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ ΕΚΛΟΓΕΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ»
Όπως διευκρινίζεται από κυβερνητικής πλευράς, η επιστολική ψήφος λόγω τεχνικών θεμάτων δεν έχει τεθεί σε συζήτηση, αλλά θα εξετασθεί σε δεύτερο χρόνο. «Εμείς θέλουμε να διασφαλίζεται η εκλογική διαδικασία που δεν αμφισβητείται και φέρνουμε κάτι που ήδη έχουμε φέρει χωρίς καμία αλλαγή», τόνισε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης κάνοντας εκ νέου λόγο για «ένα στοίχημα συνέπειας των κομμάτων».
Για του λόγου το αληθές, οι δύο πρώτες παράγραφοι του Άρθρου 2, που αφορούν στην κατάρτιση των Ειδικών εκλογικών καταλόγων εξωτερικού, όπως διαμορφώθηκαν το 2019, παραμένουν αυτούσιες. Συγκεκριμένα:
Οι παράγραφοι που παραμένουν αυτούσιες
- Απαραίτητη προϋπόθεση για την υπαγωγή στις διατάξεις του παρόντος ήταν οι εκτός Επικράτειας εκλογείς να ήταν εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο συγκεκριμένου δήμου της Ελληνικής Δημοκρατίας και να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν.
- 2 Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ψηφοφόρων εξωτερικού ήταν οι εκλογείς να συγκεντρώνουν σωρευτικά τα παρακάτω κριτήρια:
α) να έχουν διαμείνει συνολικά 2 έτη εντός της Ελληνικής Επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων 35 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης εγγραφής,
β) να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος. Εξαρτώμενα μέλη των οικογενειών εξαιρούνται του περιορισμού της περίπτωσης β’ εφόσον: αα) δεν έχουν συμπληρώσει τα τριάντα (30) έτη και ββ) έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση συγγενείς α’ βαθμού κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.
Ως «φορολογική δήλωση» νοείται η υποβολή στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (Έντυπο Ε1), αναλυτικής δήλωσης εισοδημάτων από μίσθωση ακινήτων (Έντυπο Ε2), κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Έντυπο Ε3) ή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Έντυπο Ε9), όπως κάθε φορά ισχύουν.
Οι παράγραφοι που αντικαθίστανται από βελτιώσεις
Η παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 4648/2019 (Α΄ 205) που ουσιαστικά αντικαθίσταται, προέβλεπε, «Η διαπίστωση των κριτηρίων της ανωτέρω παραγράφου συντελείται άπαξ κατά την εγγραφή. Εκλογέας που ενεγράφη στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού, εγγράφεται για χρονικό διάστημα 8 ετών από την ημερομηνία αποδοχής της αίτησης. Η διαπίστωση των κριτηρίων και η αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης γίνονται από τη Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών.
Πλέον, «Οι εκλογείς που επιθυμούν να διευκολυνθούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, εγγράφονται με δική τους μέριμνα στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού. Η εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού γίνεται οποτεδήποτε με αίτηση του ενδιαφερομένου σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 4. Αντιστοίχως, η τροποποίηση όσον αφορά τη διεύθυνση κατοικίας και η αναστολή ή η ακύρωση της αίτησης εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού γίνονται με τη διαδικασία του άρθρου 4. Η αποδοχή ή η απόρριψη της αίτησης γίνονται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών.».
Επίσης ανtικαθίστανται και η 4η παράγραφος του άρθρου 4 η οποία προέβλεπε:
Κατά την αίτησή του, ο εκλογέας συμπληρώνει τα στοιχεία του και υποβάλλει ηλεκτρονικά όσα δικαιολογητικά απαιτούνται για τη διαπίστωση της συνδρομής των προϋποθέσεων της παραγράφου 2 του άρθρου 2. Η διαπίστωση της συνδρομής γίνεται με δημόσια έγγραφα, αποκλειόμενων των λογαριασμών ΔΕΚΟ και, ιδίως, με:
α) Βεβαίωση φοίτησης από σχολείο πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας, τεχνικής εκπαίδευσης ή από ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
β) Βεβαίωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών (ένσημα) της ημεδαπής.
γ) Βεβαίωση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας για όσο διάστημα διαρκεί αυτή.
Πλέον αντικαθίσταται η συγκεκριμένη παράγραφος και περιορίζεται στα εξής:
Κατά την αίτησή του, ο εκλογέας συμπληρώνει τα στοιχεία του και προσδιορίζει την εκτός Επικρατείας περιφέρεια δικαιοδοσίας διπλωματικής ή προξενικής αρχής, στην οποία επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.».
Επίσης αντικαθίσταται το πρώτο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 4 του ν. 4648/2019 -που προέβλεπε την οριστικοποίηση της αίτησης εγγραφής μετά το πέρας του ελέγχου των δικαιολογητικών του εκλογέα- και διαμορφώνεται ως εξής:
«Η αίτηση εγγραφής οριστικοποιείται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 2. Η αίτηση μεταβολής και αναστολής ή διαγραφής γίνεται αμέσως οριστική.».
Οι περιορισμοί που καταργούνται
- Παράγραφος 2 του άρθρου 2, περί προϋποθέσεων εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ψηφοφόρων εξωτερικού,
- Παράγραφος 6 του άρθρου 2, περί συγκρότησης Διακομματικής Επιτροπής εξέτασης ενστάσεων κατά απορριπτικών αποφάσεων εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους,
- Παράγραφος 7 του άρθρου 2, περί διαδικασίας εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους και
- Παράγραφος 10 περί της εφαρμογής των περιορισμών εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους στις εκλογές για την ανάδειξη μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του άρθρου 2 του ν. 4648/2019
- Καταργείται επίσης και η αυτεπάγγελτη αναζήτηση δικαιολογητικών από το Υπουργείο Εσωτερικών ή η άντληση των απαιτούμενων πληροφοριών από τις βάσεις δεδομένων του Ελληνικού Δημοσίου.
