Η πυρκαγιά στη Δαδιά του Έβρου, η μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση τέθηκε υπό έλεγχο, αφού επί 17 ημέρες κατέκαψε χιλιάδες στρέμματα δάσους, με τους επιστήμονες να επισημαίνουν ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι με οκτώ δεκαετίες για να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε το δάσος να επανέλθει στην προτέρα του «ολοκαυτώματος» κατάσταση.
Κλιμάκια του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έπιασαν δουλειά την επομένη της πύρινης λαίλαπας, στις 6 Σεπτεμβρίου, προκειμένου να αποτιμήσουν με πάσα αντικειμενικότητα και σε απόλυτους αριθμούς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεων από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης Σουφλίου.
Κατόπιν εντολής του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) διεξήγαγε ενδελεχείς ελέγχους στην περιοχή και στη συνέχεια αποτύπωσε σε χάρτη την έκταση και τη σφοδρότητα της πυρκαγιάς.
Αξιοποίησε, μάλιστα, εξειδικευμένο εργαλείο για τη λήψη δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης, πραγματοποιώντας, παράλληλα, επιτόπια επαλήθευση (TSI Post Fire Biodiversity Hub).
Δεσμεύσεις για ακριβή αποτύπωση των ενεργειών αποκατάστασης
Με τον ίδιο τρόπο, μέσω δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης, όπως δεσμεύεται το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα καταγράφεται και η σταδιακή πορεία αποκατάστασης του οικοσυστήματος της πληγείσας περιοχής.
Μάλιστα, προς αυτή την κατεύθυνση, ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. δρομολογεί την κατάρτιση και την υλοποίηση προγράμματος παρακολούθησης, ενώ θα πραγματοποιήσει και μελέτη αποκατάστασης.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα του ελέγχου
- Συνολική έκταση Εθνικού Πάρκου: 424.248 στρέμματα
Καμένη έκταση: 245.299 στρέμματα (57,74%)
Άκαυτη έκταση: 178.949 στρέμματα (42,26%) - Σφοδρότητα πυρκαγιάς σε όλο το Πάρκο
Υψηλή σφοδρότητα: 23,30%
Χαμηλή/μέση σφοδρότητα 34,44%
Άκαυτη έκταση: 42,26% - Έκταση που καταλαμβάνουν οι δύο πυρήνες (Ζώνες Α)
Άκαυτη έκταση: 42.709 στρέμματα (55,46%)
Καμένη έκταση: 34.294 στρέμματα (44,54%) - Σφοδρότητα πυρκαγιάς στους δύο πυρήνες
Υψηλή σφοδρότητα: 14,44%
Χαμηλή/μέση σφοδρότητα: 30,10%
Άκαυτη έκταση: 55,46%
Όπως επισημαίνεται από πλευράς Οργανισμού, υψηλή σφοδρότητα σημαίνει, επί της ουσίας, πως κάηκε όλη σχεδόν η βλάστηση και όλα τα δέντρα.
Αντιστοίχως, η χαμηλή/μέση σφοδρότητα σημαίνει πως κάηκε μόνον ο υπόροφος (δηλαδή χαμηλοί θάμνοι και πόες) και τα χαμηλά σημεία των δέντρων ως τα 3 μέτρα ύψος, αλλά με υψηλό ποσοστό άκαυτων φύλλων και βελονών.
Η «χαραμάδα» ελπίδας του πρωθυπουργού
Βάσει αυτών ακριβώς των συμπερασμάτων του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε καθησυχαστικός από τον Έβρο. Όπως σχολίασε μετά την επίσκεψή του στο δάσος της Δαδιάς και το πέρας σχετικής σύσκεψης στις εγκαταστάσεις του Φορέα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου – Δαδιάς «Υπάρχουν, όμως, ορισμένες χαραμάδες, τουλάχιστον, αισιοδοξίας».
Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός διαπίστωσε ότι «Πράγματι, η δορυφορική αποτύπωση δείχνει ότι η ζημιά δεν είναι τόσο καταστροφική όσο στην αρχή φοβόμασταν. Μιλάμε για μια πολύ μεγάλη ζημιά -θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σας- όμως, όπως φάνηκε και από το βίντεο, έχουμε αρκετές εκτάσεις οι οποίες είναι είτε άκαφτες είτε έχουν καεί λίγο. Αυτό θα βοηθήσει στη φυσική αναγέννηση, άρα προφανώς και στην προστασία της πανίδας».
Πέρα από ευχολόγια και μέτρα τόνωσης της τοπικής οικονομίας
Πέραν των πολύ σημαντικών και απαραίτητων, υπό τέτοιες ακραίες συνθήκες, δεσμεύσεις του πρωθυπουργού ότι «Η καταστροφή στη Θεσσαλία δεν θα μας κάνει να ξεχάσουμε τον Έβρο», υπάρχει και αυτή καθαυτή η ανάγκη αποκατάστασης του πλούσιου οικοσυστήματος του «βαριά πληγωμένου» Εθνικού Πάρκου Δαδιάς.
Πέραν, επίσης, των πολύ σημαντικών μέτρων στήριξης της τοπικής οικονομίας και των πληγέντων που ζούσαν από το δάσος και το πλήθος δραστηριοτήτων που έχουν αναπτύξει εντός και πέριξ αυτού. Υπάρχει και η συνολική αναπτυξιακή στρατηγική για τον Έβρο, με τον πρωθυπουργό να δηλώνει ότι «η Αλεξανδρούπολη μετατρέπεται τάχιστα σε μία πόλη με ιδιαίτερο γεωπολιτικό παγκόσμιο αποτύπωμα».
Άλλωστε η «γυμνή αλήθεια» έχει αποτυπωθεί σε απόλυτους αριθμούς, και από τις δηλώσεις του προσωπικού συμβούλου του πρωθυπουργού για το θέμα των πυρκαγιών στον Έβρο Γιώργου Αμυρά, διαφαίνεται ότι δεν προτίθενται να παραβλέψουν.
«Σύμφωνα με τα στοιχεία 50.000 στρέμματα δάσους χάθηκαν, 200.000 μπορούν να επανέλθουν και 180.000 στρέμματα δεν κάηκαν».
Οι ζώνες του δάσους
Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου βρίσκεται στο μέσο του Νομού Έβρου και καταλαμβάνει έκταση 428.000 στρεμμάτων. Συμπεριλαμβάνεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 και έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα (SPA, GR1110002) και ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (SCI, GR1110005).
Διαιρείται σε δύο ζώνες:
1) Έκτασης 78.000 στρεμμάτων, η οποία είναι ο πυρήνας του εθνικού πάρκου ή «περιοχή προστασίας της φύσης» και επιτρέπονται ορισμένες δραστηριότητες έπειτα από ειδική αδειοδότηση.
2) Έκτασης 350.000 στρεμμάτων, όπου επιτρέπονται ήπιες ανθρωπογενείς δράσεις.
Η επόμενη ημέρα για το δάσος
Το δάσος της Δαδιάς, αυτό το θαυμαστό σύμπλεγμα δρυών και μαύρης πεύκης, φαίνεται ότι σε ορισμένα σημεία του άντεξε του «ολοκαυτώματος» των 17 ημερών. Ασφαλείς εκτιμήσεις όμως για τον απαιτούμενο χρόνο αποκατάστασης του οικοσυστήματος στο σύνολό του, είναι δύσκολο να γίνουν.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, χρειάζεται ένας ακόμη χρόνος για να διαπιστωθεί σε ποια σημεία μπορεί να υπάρξει φυσική αναγέννηση του δάσους και μετά να αναληφθούν ενέργειες τεχνητής αναδάσωσης, αφού στο μεταξύ έχουν δημιουργηθεί κορμοπλέγματα και αναβαθμίδες για θα κρατήσουν το χώμα και τον σπόρο μέσα στο δάσος.
Η φωτιά βρήκε των πληθυσμό των σπάνιων αρπακτικών που διαβιούν στη Δαδιά, ευτυχώς, μετά την εποχή της αναπαραγωγής τους.
Ο μαυρόγυπας είναι από τα είδη που αναπαράγεται πιο αργά, μέσα στο καλοκαίρι, σε σχέση με άλλα πουλιά. Συνεπώς, εκτιμάται ότι οι νεοσσοί του φέτος είχαν τη δυνατότητα να πετάξουν και να σωθούν. Κάποια πουλιά, κυρίως τα αποδημητικά που χρησιμοποιούν τη Δαδιά ως ενδιάμεσο σταθμό, έφυγαν ήδη για άλλες περιοχές.
Τα ενδημικά, όπως ο μαυρόγυπας, θα συνεχίσουν πιθανότατα να βρίσκονται στην ίδια περιοχή και να πετούν πάνω και γύρω από το δάσος. Ο χρόνος θα δείξει, αν τα ίδια είδη βρουν σημεία του χρόνου να στήσουν και πάλι τις φωλιές τους στο δάσος και σε ποιες περιοχές μέχρι την άνοιξη που θα φανεί που θα υπάρξει φυσική αναβλάστηση και δυνατότητα διατροφής και επιβίωσης τους.
Θα αναγεννηθεί σε 80 χρόνια ότι κάηκε σε 17 ημέρες
Η πρόσφατη καταστροφική πυρκαγιά ήρθε να προστεθεί στις ήδη εκτεταμένες φωτιές του προηγούμενου χρόνου στην περιοχή, κατά τις οποίες κάηκαν συνολικά 45.412 στρέμματα.
Μία πρώτη εκτίμηση του καθηγητή του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ αλλά και συντονιστή των δύο εθνικών πάρκων Δέλτα Εβρου και Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, Δημήτρη Μπακαλούδη, είναι ότι «σε δύο χρόνια κάηκε περισσότερο από το 50% του δάσους. Η καμένη έκταση μπορεί να αναγεννηθεί και πάλι σε δέκα χρόνια.
Όμως, θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι με οκτώ δεκαετίες για να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε το δάσος να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν πριν από τις πυρκαγιές».
