Με προσωνύμιο της μεταρρυθμίστριας από το υπουργείο Παιδείας, η Νίκη Κεραμέως διαδέχθηκε τη Δόμνα Μιχαηλίδου στο τιμόνι του υπουργείου Εργασίας έχοντας μπροστά της σημαντικά θέματα προς επίλυση τόσο στο ασφαλιστικό όσο και στην αγορά εργασίας.

Η πορεία της ανεργίας, την οποία πιστώνεται ή χρεώνεται ανάλογα με το αποτέλεσμα ο εκάστοτε επικεφαλής του υπουργείου είναι σημαντικό στοίχημα για την κ. Κεραμέως καθώς στόχος είναι το ποσοστό να υποχωρήσει κάτω από το όριο του 10% προκειμένου να διασωθούν οι τριετίες των μισθωτών που οδηγούν σε αυξήσεις τους μισθούς.

Αυτό, δηλαδή οι μισθοί, είναι το δεύτερο στοίχημα καθώς πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες (ενθάρρυνση κλαδικών συμβάσεων, κήρυξη υποχρεωτικών συμβάσεων) προκειμένου ο μέσος μισθός το 2027 να φθάσει στα 1500 ευρώ, βάσει των κυβερνητικών δεσμεύσεων.

Την ίδια ώρα θα πρέπει να επισπευστούν οι αλλαγές στο επίδομα ανεργίας το οποίο θα συνδέεται πλέον με τις αποδοχές και τα έτη ασφάλισης των εργαζομένων έτσι ώστε όσοι μένουν χωρίς δουλειά έχοντας καταβάλλει εισφορές για πολλά χρόνια εργασίας, να λαμβάνουν επίδομα με ένα έξτρα μπόνους ανάλογα με τα έτη ασφάλισης.

Τα ποσά δεν έχουν «κλειδώσει» ακόμη αλλά άμεσα, έως το τέλος του Ιουνίου είχε προγραμματιστεί να αποτυπωθούν σε σχετική ΚΥΑ. Το Σεπτέμβριο το σχέδιο θα εφαρμοστεί πιλοτικά με βάση ένα δείγμα 10.000 – 20.000 ανέργων που προσδιορίζεται αυτήν την περίοδο ενώ το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Κατά τα άλλα, η νέα υπουργός θα πρέπει να υλοποιήσει την επέκταση της ψηφιακής κάρτας η οποία θα εφαρμοστεί υποχρεωτικά στη βιομηχανία και στο λιανεμπόριο από την 1η Ιουλίου ενώ από την 1η Σεπτεμβρίου να εφαρμοστεί πιλοτικά και στον τουρισμό.

Στο ασφαλιστικό θα πρέπει να πιάσει την «καυτή πατάτα» των περικοπών στις συντάξεις χηρείας σε συνεργασία βεβαίως με το Μέγαρο Μαξίμου αφού πρόκειται για ευαίσθητο θέμα αλλά και την εκκρεμότητα με τις βελτιώσεις στην εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων.

Ειδικότερα, το μίνι ασφαλιστικό που θα πρέπει να προωθηθεί από τη νέα υπουργό είτε εντός του καλοκαιριού πριν κλείσει η Βουλή είτε στην αρχή του Φθινοπώρου περιλαμβάνει:

Προς διόρθωση οδεύει ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα μέτρα της μνημονικής περιόδου, η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) που αφορά περισσότερους από 500.000 συνταξιούχους με εισόδημα άνω των 1.400 ευρώ.

Η βελτιωμένη εκδοχή της ΕΑΣ θα ενταχθεί στο μίνι ασφαλιστικό και θα εφαρμοστεί από το 2025.

Στόχος του υπουργείου εργασίας που επεξεργάζεται εδώ και μήνες σενάρια για τη μείωση της επιβάρυνσης είναι να ωφεληθούν οι συνταξιούχοι χωρίς να χαθούν πολύτιμοι για τον προϋπολογισμό πόροι καθώς τα ετήσια έσοδα από την ΕΑΣ που τροφοδοτούν τον ΑΚΑΓΕ ανέρχονται σε 730 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζουμε ότι μηνιαίες παρακρατήσεις για την εισφορά αλληλεγγύης για τις κύριες συντάξεις, διαμορφώνονται κλιμακωτά από 3% έως 14% ενώ παρακράτηση εφαρμόζεται και στις επικουρικές συντάξεις άνω των 300 ευρώ. Το « ψαλίδι» μηδενίζει σε πολλές περιπτώσεις την αύξηση των συντάξεων με αποτέλεσμα το καθαρό ποσό μετά την αύξηση και την παρακράτηση να είναι μικρότερο από το αρχικό. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με σύνταξη 1.699 ευρώ δεν έχει κράτηση ΕΑΣ γιατί είναι κάτω από τα 1.700 ευρώ.

Με την αύξηση κατά 3% που έλαβε για το 2024 η σύνταξή του ανήλθε στα 1.751 ευρώ και είχε την κράτηση ΕΑΣ της δεύτερης κλίμακας με 6 %.Πρακτικά η αύξηση μηδενίζεται λόγω ΕΑΣ.

Αυτή είναι η πρώτη στρέβλωση που θα «θεραπευτεί» με στόχο το καθαρό ποσό μετά την όποια αύξηση να μην «πέφτει» κάτω από το προηγούμενο, διόρθωση που έχει χαμηλή επιβάρυνση ύψους 10-20 εκ. ευρώ.

Επίσης, για την ελάφρυνση των κρατήσεων στο σύνολο του εισοδήματος των συνταξιούχων εξετάζεται η κατάργηση της κράτησης από τίς επικουρικές.

Το θέμα των συντάξεων χηρείας που εκκρεμεί εδώ και 4 χρόνια θα τεθεί επί τάπητος καθώς στον ιδιωτικό τομέα δεν έχουν περικοπεί σε αντίθεση με το δημόσιο τομέα και τον ΟΓΑ στους οποίους το «ψαλίδι» εφαρμόζεται από το 2020.

Τα σενάρια που εξετάζονται είναι διαφορετικά ώστε οι χήρες/οι να πέσουν στα μαλακά χωρίς να αποκλείεται και το σενάριο «θεραπείας» με την καταβολή επιδόματος στους δικαιούχους χηρείας του δημοσίου και του ΟΓΑ για λόγους ισονομίας.

Η περικοπή εκτιμάται ότι αφορά πάνω από 60.000 δικαιούχους συντάξεων χηρείας του ιδιωτικού τομέα μετά το 2016 στους οποίους δεν έχει εφαρμοστεί η διάταξη που προβλέπει ότι η σύνταξη χηρείας μειώνεται από το 70% της αρχικής στο 35% αν μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της, η χήρα, ή ο χήρος εργάζονται ή λαμβάνουν δική τους σύνταξη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρώτη παρέμβαση θα έχει σχέση με τις αναδρομικές μειώσεις ώστε οι χήρες/οι να μην επιβαρυνθούν υπέρμετρα.

Όσον αφορά τις περικοπές ένα από τα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι είναι στην περίπτωση δυο συντάξεων να μειωθεί κατά 50% η μικρότερη σύνταξη.

Ωστόσο οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο καθώς τίθεται θέμα κοινωνικής ευαισθησίας και στο βάθος πολιτικό κόστος.

Σε ξεχωριστό σχέδιο νόμου θα προωθηθεί ο ενιαίος κανονισμός παροχών σε χρήμα του ΕΦΚΑ ο οποίος εκκρεμεί εδώ και 7 χρόνια από τη σύσταση του φορέα το 2017. Οι παροχές που καταβάλλονται σήμερα ( επιδόματα ασθένειας, κύησης και λοχείας, κατασκηνώσεων και τα έξοδα κηδείας) έχουν τεράστιες διαφορές από ταμείο σε ταμείο. Με το νέο κανονισμό κάποιες θα μειωθούν και κάποιες θα αυξηθούν με στόχο τον εξορθολογισμό του συστήματος.