Τροπικά δάση εξαφανίστηκαν με «επίμονα» υψηλό ρυθμό πέρυσι, θέτοντας έναν παγκόσμιο
στόχο να τερματιστεί η αποψίλωση των δασών έως το 2030 «πολύ μακριά από τον στόχο»,
δείχνουν νέες έρευνες.
Το ισοδύναμο με δέκα γήπεδα ποδοσφαίρου τροπικών δασών – 3,7 εκατομμύρια εκτάρια –
χάθηκαν κάθε λεπτό το 2023 ως αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων και φυσικών
καταστροφών, σύμφωνα με ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από το Global Forest Watch.
Ενώ η καταστροφή των δασών επιβραδύνθηκε δραματικά στη Βραζιλία και την Κολομβία, αυτό αντισταθμίστηκε από απότομες αυξήσεις στη Βολιβία, τη Νικαραγουά και το Λάος.
«Ο κόσμος έκανε δύο βήματα μπροστά, δύο βήματα πίσω όσον αφορά την αποψίλωση των
δασών του περασμένου έτους», δήλωσε η Mikaela Weisse, Διευθύντρια του Global Forest
Watch στο World Resources Institute (WRI).
ΕΔΩ ΔΙΑΒΑΖΕΤΕ ΤΗΝ «GOVNEWS WEEKLY» #16
Τα τροπικά δάση αποτελούν μία από τις καλύτερες άμυνες του κόσμου κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς απορροφούν τα αέρια του θερμοκηπίου. Αλλά είναι επίσης εκεί όπου συμβαίνει πάνω από το 96% της αποψίλωσης των δασών που προκαλείται από τον άνθρωπο παγκοσμίως, σύμφωνα με το WRI.
Ενώ η συνολική απώλεια δέντρων στις τροπικές χώρες μειώθηκε ελαφρώς πέρυσι, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η αποψίλωση των δασών που προκαλείται από τον άνθρωπο λόγω γεωργίας, εξόρυξης εμπορευμάτων και αστικής επέκτασης συνέχισε να αυξάνεται.
Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι απαιτείται μείωση 10% κάθε χρόνο για να επιτευχθεί η
δέσμευση για «να σταματήσει και να αντιστραφεί η αποψίλωση των δασών και η υποβάθμιση
της γης έως το 2030» που υπέγραψαν 145 χώρες, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων δασικών
εθνών όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Αρχικά εισήχθη ως μέρος μιας εθελοντικής δέσμευσης των κυβερνήσεων στη διάσκεψη Cop26 στη Γλασκόβη, ο στόχος αναφέρθηκε για πρώτη φορά σε απόφαση της Cop στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα τον περασμένο Δεκέμβριο στο Ντουμπάι.
Η Βραζιλία συνέχισε να είναι η χώρα που έχασε τα περισσότερα τροπικά δάση το 2023 λόγω
του μεγέθους των τεράστιων τροπικών δασών της. Αλλά οι απώλειές της μειώθηκαν κατά
περισσότερο από το ένα τρίτο πέρυσι, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2015.
Η πρόοδος στη Βραζιλία συνέπεσε με την επιστροφή στην εξουσία του Προέδρου Λούις Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα. Στον πρώτο του χρόνο στη θέση αυτή, ενίσχυσε την επιβολή του νόμου κατά των παράνομων υλοτόμων, ακύρωσε τα αντιπεριβαλλοντικά μέτρα που εισήγαγε ο προκάτοχός του, ο Ζαΐρ Μπολσονάρο, και επέκτεινε τα δικαιώματα των ιθαγενών.
Η Βραζιλία σχεδιάζει να θέσει την προστασία των δασών στον πυρήνα της διάσκεψης κορυφής για το κλίμα το 2025, η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο Belém, γνωστή ως την πύλη προς τον τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
«Η διεξαγωγή της Cop30 στην καρδιά του δάσους αποτελεί μια ισχυρή υπενθύμιση της ευθύνης μας να διατηρήσουμε τον πλανήτη εντός του στόχου μας των 1,5°C», δήλωσε η Marina Silva, Υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Στη γειτονική Κολομβία, ο ρυθμός απώλειας δέντρων μειώθηκε κατά το ήμισυ το 2023, κυρίως ως αποτέλεσμα πολιτικών που εισήγαγε ο Πρόεδρος Γκουστάβο Πέτρο.
Η προστασία των δασών είναι ένας από τους στόχους που διαπραγματεύεται η αριστερή
κυβέρνηση με ένοπλες ομάδες ως μέρος ευρύτερων προσπαθειών για να επιφέρει
«ολοκληρωτική ειρήνη» και να τερματίσει δεκαετίες βίας.
Οι εμπειρογνώμονες έχουν επίσης υποστηρίξει ότι εγκληματικές ομάδες έχουν αναλάβει τον
έλεγχο της παράνομης υλοτομίας ως τρόπο ενίσχυσης της θέσης τους στις συζητήσεις.
Αλλά οι θετικές εξελίξεις στη διατήρηση των δασών στη Βραζιλία και την Κολομβία έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τις απώλειες δέντρων που εκτοξεύτηκαν εκτός ελέγχου αλλού.
Στη Βολιβία, οι απώλειες δασών παρέμειναν σε επίπεδα ρεκόρ για τρίτο συνεχόμενο έτος, λόγω της ανεξέλεγκτης επέκτασης της παραγωγής σόγιας και βοδινού κρέατος και επιδεινώθηκαν από εξαιρετικές πυρκαγιές.
Η κυβέρνηση, η οποία έχει δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη και τις γεωργικές εξαγωγές
έναντι της προστασίας των δασών, δεν έχει συμμετάσχει στη δέσμευση του 2030.
Βρέθηκε σε αντιπαράθεση με τη Βραζιλία στη Σύνοδο Κορυφής του Αμαζονίου πέρυσι, όταν
αντιτάχθηκε στην συμπερίληψη οποιασδήποτε αναφοράς στον στόχο σε ένα τελικό έγγραφο
που υπέγραψαν οι ηγέτες οκτώ χωρών.
Σημαντικές αυξήσεις στην αποψίλωση των δασών παρατηρήθηκαν επίσης στη Νικαραγουά,
στην Κεντρική Αμερική, και στο Λάος, στη Νοτιοανατολική Ασία, πέρυσι.
Η Νικαραγουά έχασε πάνω από το 4% του όρθιου δάσους της μόνο το 2023, καθώς το
αυταρχικό καθεστώς του Ντανιέλ Ορτέγα συνέχισε να κλείνει τα μάτια στην παράνομη υλοτομία.
Η αδιαφορία για τη διατήρηση των δασών και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ιθαγενών που ζουν εκεί, αποκλείει επίσης την πρόσβαση της χώρας σε διεθνή χρηματοοικονομική στήριξη.
Το Πράσινο Ταμείο του ΟΗΕ αποσύρθηκε από ένα έργο διατήρησης δασών τον περασμένο
μήνα, αφού τοπικές κοινότητες διαμαρτυρήθηκαν για την έλλειση προστασίας εν όψει της
κλιμάκωσης των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή.
Στο Λάος, οι απώλειες δασών σχεδόν διπλασιάστηκαν πέρυσι φτάνοντας σε ιστορικό υψηλό.
Η ραγδαία επέκταση της γεωργίας, που οφείλεται κυρίως στις κινεζικές επενδύσεις, πιστεύεται ότι είναι η κύρια αιτία.
Οικονομικά κίνητρα
Η Weisse της WRI δήλωσε ότι, ενώ οι περιπτώσεις της Βραζιλίας και της Κολομβίας
αποδεικνύουν τη σπουδαιότητα της πολιτικής βούλησης για την αντιστροφή της αποψίλωσης
των δασών, αυτό από μόνο του δεν θα αρκεί.
«Οι πολιτικοί άνεμοι αλλάζουν συνεχώς», πρόσθεσε. «Για να διατηρηθεί η πρόοδος σε
οποιαδήποτε από τις παραπάνω χώρες, πιθανότατα θα πρέπει να γίνει πιο πολύτιμο να
διατηρηθούν όρθια τα δάση παρά να κοπούν».
Οι πιστώσεις άνθρακα διαφημίζονται εδώ και καιρό ως ένας πρωταρχικός τρόπος για την
επίτευξη αυτού του στόχου. Αλλά η αξιοπιστία τους έχει επικριθεί τα τελευταία χρόνια καθώς
πολλά προγράμματα αντιμετώπισαν κατηγορίες για υπερβολικές δηλώσεις σχετικά με το κλίμα και αποτυχία να διασφαλίσουν τις τοπικές κοινότητες. Είναι σε εξέλιξη διάφορες προσπάθειες για την ενίσχυση των κανόνων τους.
Επίσης, εισάγονται κανονισμοί από την πλευρά της ζήτησης, που εμποδίζουν την πρόσβαση
στις αγορές για αγαθά που παράγονται σε αποψιλωμένες εκτάσεις.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι επιχειρήσεις θα πρέπει σύντομα να αποδείξουν ότι επτά
εμπορεύματα, συμπεριλαμβανομένου του βοδινού κρέατος και της σόγιας, δεν συνδέονται με την αποψίλωση των δασών. Οι χώρες παραγωγής εμπορευμάτων, όπως η Ινδονησία, έχουν επικρίνει τους κανονισμούς που χαρακτηρίζουν ως προστατευτικούς.
Δημοσιεύτηκε στο 16ο τεύχος της digital εφημερίδας «GOVnews Weekly» – Διαβάζεται με ένα κλικ!
